Holy shit zeg! Dat "vadertje Rusland" behalve wee- en deemoed ook behoorlijk gelovig was en weer is, mag dan wel bekend zijn, deze opera van Modest Moesorgsky is 3 u 15 minuten lang een en al geklaag over god, de heer en de duivel. En allemaal in mineur natuurlijk. Maar wel met een orkest dat op enkele zachte passages na, fortissimo na fortissimo het muziektheater doet trillen. Tenminste, in deze versie @1960 van Sjostakovitsj. Wie denkt dat Wagner er een handje van had om lang en luid te zijn, vergist zich!
In het programmaboekje en het blad ODEON van de Nationale Opera wordt getracht om e.e.a. uit te leggen. >> Het verhaal is complex. Moesorgsky vermengt en aantal historische gebeurtenissen tot een fictieve en fragmentarische plot. De vijf akten vormen min of meer op zichzelf staande verhalen. Voor een beter begrip vindt u hieronder informatie over de achtergrond en de belangrijkste personages. << aldus het programmaboekje.
Wat een gedoe weer met die Orthodoxe godsdienst in het Rusland van eind 17e eeuw. Ja, ik ben atheïst en toch altijd geïnteresseerd in godsdiensten, kerken en andere tempels wegens de cultuur, architectuur en de geschiedenis. Hervormingen moesten natuurlijk ook daar bestreden en bevochten worden. En opportunisme, dat is in elke machtsstrijd vanzelfsprekend. Kortom: kommer en kwel, liefde en haat, dood en verderf, de heer en de duivels, alle ingrediënten voor een nationalistisch drama oftewel draak van een opera. Tenminste, deze versie. Want hoewel Moesorgsky de laatste 9 jaar van zijn leven er aan gewerkt heeft, is het nooit afgeraakt en later door diverse componisten "bewerkt" waaronder deze versie van Sjostakovitch dat in 1960 in toenmalig Kirov (nu Marinsky) in toenmalig Leningrad (St.Petersburg) in première ging. Eigenlijk verbazingwekkend dat in de Sovjet tijd zo'n heeremiejee verhaal op het repertoire kwam.
Maar goed, wie al het bombastische en uren gezeur over god, de heer en de duivel voor lief neemt, krijgt wel vocaal en muziekaal waar voor zijn geld.
Het verhaal van regisseur Christof Loy in Odeon vond ik net zo boeiend als de regie en het werk: mineur dus. Decor dat opviel door een dood paard in akte 1,2,3 en 5. Akte 4 bestaat voor een groot deel uit ballet dat mij wederom aan een parodie op Sovjet Ballet deed denken zoal het Ballet uit Perm dat we onlangs in Muscat, Oman zagen. Ook hier waren de costumes van glitters en bling-bling voorziene 1960 C&A jurkjes en puntige pumps. Maar door dat ballet een praktische reden om van dat dode paard af te zijn natuurlijk. ;) De voorstelling begint overigens met een tableau vivant voor een schilderij uit die periode (zie bovenaan) met historische kostuums die echter na enkele minuten uitgetrokken worden om in echte 1960 C&A pakken en jurkjes verder te gaan tot vlak voor het einde dat weer terug in de historische kostuums eindigt. Hoewel er met regelmaat toch weer een historisch of allegorisch uitgedoste figurant ronddoolde en het 16 man groot Bühne blazersorkest aan het slot in rokkostuum het toneel opkomt om het fortissisimo vanuit de orkestbak nog verder te versterken. Ik zag een paar heren op rij 1 en 2 verschrikt hun toupet vasthouden! ;)
Tot slot: vocaal was over de hele linie topklasse! Alle solisten bleven zelfs bij overdonderend kabaal uit de orkestbak mooi klinken. (En het was de generale repetitie waar tegenwoordig weldegelijk voluit gezongen wordt.) In ieder geval wist dirigent Ingo Metzmacher de balans perfect te houden en was het Nederlands Philharmonisch Orkest zeer op dreef! Roger Smeets had een kleine karakterrol die hij weer eens meesterlijk neerzette. Als je iemand al 40 jaar kent en hij of zij komt in het half duister op, weet je onmiddellijk wie het is, nog voor er een noot gezongen is! Het koor van de Nationale Opera en het Nieuw Amsterdams Kinderkoor zongen in de soms echt majestueuze stukken de pannen van het dak en met de 15 solisten en de 16 Bühneorkest en de 30 figuranten erbij was het toneel propvol. Overigens, het gratis blad ODEON staat nu bol van interessante interviews en weetjes die zelfs ik niet wist!
No comments:
Post a Comment