Vijf Mei, dag van de "Vreihijd" ?

In alle Nederlandse media wordt er wel op één of andere manier aandacht geschonken aan de Nederlandse 4 & 5 mei dagen.

In het net vandaag, op 3 mei, verschenen blad "In Me, the Paradox of Liberty" staan een hele reeks van gedenkwaardige artikelen en columns van diverse prominenten zoals bijv. Zygmund Bauman versus Thomas Von Der Dunk e.v.a. De opvallende kop is echter:
over de paradox van de VREIHIJD. (uitgave van de stichting http://castrumperigrini.org )
Dat riep al voor ik iets in het blad las diverse associaties bij mij op. En ik moet toegeven, het heeft mij geïnspireerd om dit stukje te schrijven.
Zelfs het enigszins zoetsappige digitale tv kanaal NostalgieNet.nl heeft sinds Geschiedenis24.nl vorige maand opgedoekt is, een hele serie programma's over de oorlog, de bezetting en bevrijding, en de jaren na de oorlog van de geschiedenisplank gehaald. Waarachtig en prima zet. En, al zijn er tussendoor wel nostalgische beelden van Prins Berhard of Koningin Wilhelmina of "Monty" die met gejuich ingehaald worden, de meeste beelden roepen géén nostalgie op! Eerder treurnis of verbazing. Zelfs ik moest nu onverwacht constateren dat de mislukte bevrijding van Arnhem ondanks films als "A Bridge To Far" veel meer ellende opgeleverd heeft dan ik ooit geweten of zelfs maar bevroed had. Natuurlijk was het mij in de loop der jaren wel duidelijk geworden dat niet alleen die brug en de huizen ernaast vernield waren. Maar dat Arnhem net als Rotterdam en Berlijn of Dresden nagenoeg helemaal van de kaart geveegd was, is nooit tot me doorgedrongen. Men zegt wel eens dat je niet ergens geweest moet zijn om er een opinie over te hebben. Dat was dan in de 70-er jaren vooral aangaande de apartheid in Zuid Afrika. En dat was maar goed ook! Want ook al ben je ergens geweest, is het natuurlijk maar de vraag wát en vanuit welk perspectief je iets gezien of meegemaakt hebt. Ik ben tientallen keren in Arnhem geweest, in onwetendheid niets opmerkend.

Gedane zaken hebben geen keer en dankzij Nelson Mandela's niet aflatende en pertinente anti-wraak houding is het in Zuid Afrika niet tot een bijltjesdag gekomen. Die vrijheid heeft hij doelbewust genomen. Dat is een van de dingen waar ik een beetje jaloers op ben. Wraakzucht is niet mijn bezigheid, in tegendeel zelfs. Maar stel dat ik de toenmalige Nazi bezetting en vervolgingen alsmede de collaboratie en het verraad aan de lijve ondervonden had. Vijf jaar van directe maar vooral indirecte terreur, angst om verraden te worden, of erger nog, verraden geworden maar op het nippertje overleefd hebben. Zou ik dan net zo barmhartig geweest zijn als Mandela die niet 5 jaar maar jarenlang geterroriseed is? Ik weet het niet omdat ik niet in die situatie geweest ben, gelukkig. Dergelijke dilemma's stellen ook mijn empathie geregeld op de proef. Maar als ik om mij heen kijk, luister en vooral lees wat men - meestal anoniem - meent in Vreihijd te kunnen en mogen zeggen, doen of denken, overvalt mij vaak een somber gevoel. Het overkomt mij overal ter wereld, maar de laatste 10 jaar opmerkelijk vaker in Nederland. Denken is vrij en vrij denken is beslist een goede verworvenheid. Maar ik vrees dat veel van dat denken in Vreihijd er op neerkomt dat men dan niet meer NA hoeft te denken. Het voornoemde blad gaat daar dus over. Helaas zal met een oplage van 25.000 exemplaren, als "men" het al zou willen lezen, het de mensen van "die Vreihijd" niet bereiken, en weinig aan het niet NA denken verhelpen.

Onwetendheid is helaas net als ontkenning tegen beter weter in, en nog heel veel meer, een heel menselijk fenomeen. Ik wist écht niet dat Arnhem nagenoeg gehéél van de kaart geveegd was. Daarom zal ik de volgende keer met heel andere inzichten, toevallig verworven kennis tijdens nachtelijk tv kijken, in Arnhem rondlopen. Vrij van het oordeel uit onwetendheid dat Arnhem een cultuurloze stad zou zijn. Nog steeds in vrijheid om het misschien niet zo'n gezellige stad als Zwolle of Enschede te vinden. Maar dat is het wezenlijke verschil tussen vrijheid en Vreihijd zoals het tegenwoordig tientallen keren per dag - ook juist gespeld - op het internet beweerd word. Vrijheid heeft ook niets te maken met eventuele scheldpartijen of al dan niet bewuste beledigingen of (misplaatste) grappen. Daar spelen moraal, beleefdheid of zelfs hypocriete overwegingen - tegenwoordig "nettiquette" genoemd - wel een rol, maar niet de vrijheid. Tenminste, niet in mijn perceptie, en niet in datgene wat het 4 & 5 Mei comité en voornoemde stichting bijv. voorstaan!

Het is iedereen vrij om mij een vervloekte linkse kerk flikker of wat dan ook te noemen. Maar dat is dan niet in naam van de vrijheid,maar van die vermeende Vreihijd waarop zich ook de Partij voor de Vrijheid en anderhalf miljoen Nederlandse kiezers zich op menen te kunnen beroepen. De vrijheid krijg je, en verdient iedereen. Die andere vreihijd wordt rücksichtlos genomen.